Đến với thôn Thái An thuộc xã Vĩnh Hải, chúng tôi gặp không khí nhộn nhịp của cư dân địa phương vào mùa thu hoạch nho. Dưới những giàn nho rộn vang tiếng nói cười của thôn nữ; xe tải nhẹ, xe máy tất bật chở nho xuôi về Phan Rang. Chúng tôi tìm gặp anh Nguyễn Đương, Bí thư Chi bộ thôn Thái An, chăm sóc vườn nho ven chân núi Hố Quạt. Chỉ tay lên giàn nho trái chín đỏ cành, anh phấn khởi nói: “Gia đình tui có 2 sào nho năng suất ước đạt 3,5 tấn, thương lái định gía 13 ngàn đồng/kg. Tui bán trọn giàn 45 triệu đồng, trừ hết chi phí đầu tư còn lãi ròng 30 triệu đồng bảo đảm cuộc sống gia đình”.
Trao đổi với Bí thư chi bộ Thái An, chúng tôi được biết toàn thôn hiện có 814 hộ với 1.900 nhân khẩu. Đời sống của nhân dân địa phương dựa vào nguồn thu nhập của ba loài cây chủ lực nho, tỏi, ớt chủ động tưới từ hệ thống thủy lợi hồ Nước Ngọt kết hợp đào giếng bơm tưới. Trong đó diện tích cây nho có 96 ha thu hoạch mỗi năm ba vụ và 70 ha tỏi xen canh ớt. Hàng năm, từ đồng đất Thái An đưa ra thị trường khoảng 1.300 tấn nho trái. Riêng vụ đông xuân cây nho đạt năng suất 1,5- 2 tấn/sào có giá bán trung bình 22- 25 ngàn đồng/kg, gấp hai lần giá nho vụ hè thu. Cây nho đỏ được Ngành Nông nghiệp& Phát triển nông thôn đưa giống về trồng tại Thái An từ năm 1993 đến nay. Nhà nước hỗ trợ cho nông dân vay không lãi 3 triệu đồng/sào chuyển dịch từ đất trồng bắp, đậu ván ăn nước trời hiệu quả kinh tế thấp sang trồng cây nho đỏ với diện tích khoảng 50 ha.
Đặc biệt từ năm 2006 khi hồ Nước Ngọt có sức chứa 1,5 triệu mét khối nước phát huy hiệu quả tưới, nông dân tiếp tục đầu tư mở rộng diện tích lên 96 ha của trên 400 nông hộ. Nhờ trồng các loài cây đặc sản chủ động tưới đã đưa đời sống nông dân phát triển sung túc. Tính đến nay, toàn thôn Thái An chỉ còn 3 hộ nghèo, chiếm 0,3% số hộ sinh sống ở địa phương. Mỗi hộ nghèo được Ban quản lý Dự án tam nông tỉnh cho vay không lãi 10 triệu đồng sản xuất theo mô hình nuôi dê cừu vỗ béo. Cấp ủy Chi bộ vận động cán bộ, nhân dân giúp 3 hộ nghèo làm ăn, phấn đấu đến cuối năm 2014, thôn Thái An không còn hộ nghèo. Các nông hộ Nguyễn Xuân Thành, Lê Văn Cảnh, Trần Khải Định có thu nhập từ cây nho mỗi năm trên 200 triệu đồng, nuôi 2-3 con học đại học.
“Nhà nước đầu tư mở đường ven biển đoạn Vĩnh Hy- Ninh Chữ đi ngang qua cánh đồng dưới chân núi Hố Quạt rộng khoảng 150 ha. Sau khi tuyến đường hoàn thành tạo điều kiện cho nông dân trồng nho vận chuyển nông sản rất thuận lợi. Cánh đồng nho ven chân núi Hố Quạt không nằm trong quy hoạch xây dựng Nhà máy điện hạt nhân nên bà con yên tâm làm ăn gắn bó bền vững với thương hiệu nho Thái An”, anh Nguyễn Đương cho biết.